Zelfgemaakte of handgemaakte natuurlijke zeep gebruiken, in plaats van droge fabriekszeep is een geweldige manier om controle te hebben over wat je op je huid aanbrengt.
In dit artikel gaan we zeep maken met slechts 3 ingrediënten.
Als het om zeep gaat, is dit waarschijnlijk het gemakkelijkste zeeprecept dat je ooit zult maken. Maar eerst gaan we kijken hoe zeep wordt gemaakt.
Het maken van zeep is een van mijn favoriete hobby’s. Er zijn zoveel manieren om een enkel recept te personaliseren, dat ik zelden dezelfde zeep twee keer maak. Als je het eenmaal onder de knie hebt, wil je nooit meer fabriekszeep gebruiken.
Hoewel er verschillende methoden zijn voor het maken van zeep (Hot proces methoden en smelten & gieten), biedt dit artikel een basisoverzicht van hoe je eigen Cold Proces zeep kan maken.
Zeep maken ingrediënten
Zeep wordt gemaakt van drie ingrediënten: vetten, NaOH en water.
1. Vetten en oliën
Dit kan dierlijk of plantaardig vet zijn, zoals varkensvet of rundersvet, kokosolie, olijfolie en palmolie. Ik gebruik zelf geen dierlijke vetten in mijn zeep, omdat het niets heilzaams toevoegt.
Verschillende vetten voegen verschillende kwaliteiten toe aan je zeep.
Kokosolie helpt bijvoorbeeld om schuim te maken en het zorgt voor een harde consistentie van de zeep.
Vloeibare vetten, zoals olijfolie of zonnebloemolie aan de andere kant, voegen vocht inbrengende eigenschappen toe aan de zeep.
Een goede zeep bevat daarom vaak een combinatie van twee verschillende vetten om een balancerende zeep (reinigend en hydraterend) te creëren.
Ook heeft elk type vet een andere hoeveelheid loog nodig om te verzepen (veranderen in zeep.)
Als je bijvoorbeeld in plaats van olijfolie, sheaboter wil gebruiken in je zeeprecept, heb je een andere hoeveelheid NaOH (natriumhydroxide) nodig, of je zeep zal te hard of te zacht worden.
Ik koop mijn oliën en boters meestal bij Amazon.de. Je kan er met IDeal betalen en ze hebben een Nederlandse vertaalfunctie. Maar je kan ook terecht bij je een natuurwinkel.
2. NaOH
Je hebt ook NaOH (Natriumhydroxide) nodig. Het wordt gemengd met water. De chemische reactie produceert een onzichtbaar gas en warmte.
Wat is loog?
NaOH gemengd met water wordt natronloog genoemd. Het loog kan tot maar liefst 93 graden Celsius worden.
Hoe maak je loog?
Ik meet de NaOH en water elk afzonderlijk. Het is belangrijk om de NaOH in het water te gieten en niet andersom. Als je water in loog giet, is de NaOH-water verhouding zo hoog dat de NaOH kan ontploffen. Giet in een goed geventileerde omgeving de NaOH in het water en roer het geheel.
Zodra de NaOH korrels zijn opgelost, zijn er geen dampen meer. Dit duurt slechts ongeveer een minuut.
Gebruik zuivere NaOH.
Als het op je huid terechtkomt, zal het je huid verbranden als je het niet afspoelt.
Loog reageert ook met aluminium en ijzer. Gebruik geen gebruiksvoorwerpen met die ingrediënten of het loog zal ze langzaam aantasten. Gebruik roestvrij staal, plastic of glas.
Betrek je kinderen niet bij deze activiteit.
Veiligheid:
Gebruik ook een veiligheidsbril, een shirt met lange mouwen, handschoenen aan. Wees echter niet bang. Houd de kinderen gewoon uit de keuken en behandel NaOH zoals je zou werken met bijvoorbeeld chloor. Je wilt niet dat het terecht komt op je huid of in de ogen.
Zeep met NaOH (gootsteenontstopper)
Veel mensen zijn bang om zeep te maken, omdat NaOH wordt gebruikt. Ik ken dat gevoel, omdat ik er ook zo over dacht.
Vroeger werd loog genaamd potas, gemaakt met behulp van hout as en water. Ze maakten zeep door dit te mengen met vet dat afkomstig was van afgeslachte dieren, waarna het mengsel gedurende vele uren koken tot een zeep werd gevormd.
Hoewel dit een natuurlijke en bewonderenswaardige manier was om zeep te maken, was het ook arbeidsintensief en moeilijk om de kwaliteit van het eindproduct te controleren.
De moderne tijd heeft door de mens gemaakte alternatieven gecreëerd om de hout-as-oplossing te vervangen.
Natriumhydroxide wordt vaak gebruikt om vaste zeep te maken, terwijl kaliumhydroxide wordt gebruikt om vloeibare zeep te maken. Met deze gestandaardiseerde ingrediënten kan op betrouwbare wijze zachte zeep worden gemaakt.
Kun je zeep zonder loog maken?
Het korte antwoord op deze vraag is nee. Per definitie wordt zeep gemaakt door vetten en oliën te mengen met het loog.
Wanneer loog in contact komt met olie, treedt er een chemische reactie op die beide stoffen verandert. Zodra die reactie voltooid is, heb je geen vet of loog meer. Je hebt zeep gemaakt.
Zelfs de meeste in de winkel gekochte zeep is gemaakt met loog. Kijk naar het etiket van je favoriete zeep en je zult waarschijnlijk de volgende ingrediënten vinden zoals’ sodium cocoate or sodium tallowate’. Dat is gewoon een mooie manier om te zeggen dat kokosolie of dierlijk vet een chemische reactie is aangegaan met natronloog.
Soms zie je zepen met de ingrediënten zoals “verzeepte olijfolie” of “verzeepte kokosolie.” Verzeept is gewoon een ander woord dat wordt gebruikt om aan te geven dat vetten of oliën een chemische reactie zijn aangegaan met natronloog.
De ‘zepen’, die geen gebruik maken van natronloog zijn gebaseerd op een mengsel van synthetische detergentia, zoals natriumlaurethsulfaat, om schuim te produceren en worden niet als echte zeep beschouwd. Ze mogen de term ‘zeep’ niet gebruiken.
Een belangrijk verschil met zepen in de winkel is dat de grote bedrijven methoden hebben ontwikkeld om glycerine, een natuurlijk bijproduct van het maken van zeep, te verwijderen uit de zepen en deze te verkopen.
Als je zelf zeep maakt, is de glycerine van nature aanwezig in de zeep. Om deze reden zijn zelfgemaakte zepen hydraterend.
Het is belangrijk om op te merken dat er is geen druppel NaOH meer in het eindproduct voorkomt. Het is allemaal “opgebruikt” en getransformeerd op moleculair niveau tijdens het proces van het omzetten van de oliën in zeep.
3. Essentiële oliën en additieven
Er zijn verschillende additieven die je kan toevoegen. Deze voeg je toe nadat je het loog hebt gemengd met je vetten en dit mengsel dikker is geworden.
Je kan essentiële oliën gebruiken in plaats van de synthetische chemisch geuren.
De meeste recepten geven je de hoeveelheid essentiële oliën die je kan toevoegen. Dit kan echter variëren afhankelijk van de essentiële oliën, omdat sommige sterker zijn dan andere.
Gebruik het als een richtlijn en kijk na het roeren of je het kunt ruiken. Ik vind het niet prettig dat mijn zeep een sterke geur heeft, maar anderen wel. Gebruik wat je fijn vindt.
De ingrediënten in 3 categorieën
• Vetten en oliën. Deze gaan in één pan.
• NaOH en water. Deze worden met elkaar gemengd. Dit mengsel heet natronloog (of loog). Loog wordt toegevoegd aan de vetten.
• Essentiële oliën en andere ingrediënten (zoals kleurstoffen, bloembladen, kruiden etc). Deze zullen op het allerlaatste moment worden toegevoegd voor geur, kleur of textuur. Dit omvat ook honing en zouten.
Stap voor stap zelf zeep maken
• Weeg en smelt je vetten in een pan.
• Loog maken: weeg de NaOH en water. Giet langzaam NaOH in het water en roer met een roestvrijstalen lepel.
• Bekleed de zeepvorm met vetvrij papier.
• Weeg essentiële oliën volgens het recept
• Wanneer de vetten en het loog allebei ongeveer 37 – 40 graden Celsius zijn, giet het loog in de pan met de vetten en roer het geheel. Het is geen probleem als ze 10 of zelfs 20 graden verschillen.
• Gebruik de staafmixer om het mengsel te mengen tot een dunne pudding. Het is klaar om in de mal te gieten als je een streep in het mengsel kan trekken en het blijft even staan. (trace).
Als het er meteen in zakt, dan is het nog niet klaar.
• Zodra trace is bereikt, voeg je extra’s toe zoals honing, havermout, natuurlijke kleurstoffen en etherische oliën en meng je het.
• Giet het mengsel in de zeepvorm en laat het gedurende 24 uur uitharden.
• Haal de zeep uit de mal en snijd het in bruikbare stukken
• Laat het gedurende 4-6 weken rijpen.
4-6 weken rijpen
Je zeep is niet meteen klaar voor gebruik. Het loog is nog niet klaar met het omzetten van de oliemoleculen in zeepmoleculen. Als je het meteen gebruikt, kan het je huid mogelijk verbranden.
Geef het voldoende tijd en het zal mild worden.
Temperaturen zijn belangrijk
Je wilt tenslotte een chemische reactie.
Je zult je vetten moeten opwarmen om ze tot ongeveer 37-40 graden te krijgen of om de harde vetten te smelten. Ik probeer mijn vetten en het loog tussen 37-40 graden te krijgen voordat ik het loog aan de vetten toevoeg.
Als het ene mengsel te heet is en je wilt dat het sneller afkoelt, doe wat ijs in een grote kom en plaats je mengsel hierin, zodat het sneller zal afkoelen.
Als het mengsel te snel afkoelt, doe wat heet water in een kom en plaats je mengsel hierin, zodat het stopt met afkoelen.
Wegen is belangrijk
Het eerste dat je moet weten als je nog nooit zeep hebt gemaakt, is dat de ingrediënten worden gewogen, niet gemeten. En ze moeten precies worden gewogen.
Natuurlijk, hoe kleiner de batch, hoe preciezer je moet zijn.
Ik kocht een relatief goedkope digitale weegschaal (zoals deze) waarmee je je kom op de schaal kan plaatsen en deze op nul kunt zetten, zodat je alleen de ingrediënten weegt en niet de schaal.
Je hebt de volgende items nodig
Voordat je thuis zeep kan maken, heb je enkele specifieke apparatuur nodig.
Hieronder heb ik een lijst samengesteld met onmisbare gereedschappen voor het maken van zeep:
• Pan (geen ijzer of aluminium)
• Lepel
• Staafmixer
• Kommen om oliën te wegen
• Weeg het water af in een grote, hittebestendige maatbeker.
• Digitale weegschaal
• Thermometer (een goedkope werkt prima)
• Mal om de zeep in te gieten
• Vetvrij papier om de mal te bekleden
Wat kan je gebruik als zeep mallen?
• een plastic bakje.
• een kartonnen doos
• Kleine houten plantenbak
• Maak een houten mal
• Koop een houten mal
• Koop siliconen mal
Zelf zeep maken recept
Met dit recept maak je zelf deze pure kokosolie-zeep met 3 ingrediënten. Dit recept is perfect voor het reinigen van je huid.
Bovendien is het waarschijnlijk de gemakkelijkste zeep die je ooit zult maken
Traditioneel wordt zeep gemaakt van tenminste 2 verschillende oliën om de reinigende, hydraterende en schuimende eigenschappen in evenwicht te brengen.
Kokosolie is een sterke reiniger en staat bekend om zijn geweldige schuim, maar kokosolie in zeeprecepten wordt (in het algemeen) aangevuld met andere oliën, omdat een zeep gemaakt van 100% kokosolie de huid sterk kan uitdrogen, omdat het zo effectief is in het strippen van de olie op de huid, tenzij je het overvet.
Overvetten, is het toevoegen van extra olie aan het recept dat meer is dan waarop het loog zal reageren, zodat de extra olie niet wordt omgezet tot zeep.
Door 20% meer kokosolie toe te voegen dan het loog kan omzetten in zeep, krijg je een luxe milde zeep.
Klaar om je eigen zeep te maken?
Zeep recept kokosolie
Kokoszeep (20% overvetten)
Ingrediënten
250 gram kokosolie
36.65 gram NaOH
95 gram water
7.75 etherische oliën (optioneel)
Stap 1
Weeg de ingrediënten.
Stap 2
Voeg het water toe aan een hittebestendig glas en doe de NaOH erbij. Goed roeren, tot de NaOH korrels zijn. opgelost.
Laat 5-10 minuten afkoelen terwijl je aan stap 3 werkt.
Stap 3
Verwarm de kokosolie in een pan tot 37-40 graden Celsius.
Stap 4
Als het loog ook tussen de 37-40 graden Celsius is, voeg dit dan toe aan de kokosolie.
Stap 5
Mix het mengsel met een staafmixer tot het dikker wordt.
Stap 6
Als je etherische oliën gebruikt, dan kan je die nu toevoegen. Goed roeren.
Stap 7
Schep het zeepmengsel in de mal.
Stap 8
In tegenstelling tot andere zepen die 24 uur hard moeten worden voordat ze worden gesneden, zal zeep gemaakt met kokosolie een zeer harde zeep worden, die moeilijk te snijden is, als je het te lang laat drogen. Snijd zodra het stevig is
Stap 9
Na 4-6 weken is je zeep klaar voor gebruik.
Houdbaarheid
Ongeveer 1 jaar wanneer opgeslagen op een koele, droge plaats.
Overvetten
Elke olie heeft zijn eigen verzepingswaarde (SAP-waarde), of de hoeveelheid loog dat nodig is om 1 gram olie in 1 gram zeep om te zetten.
Wanneer we Cold process zeep maken, gebruik je de volgende formule:
Hoeveelheid olie x SAP-waarde = Hoeveelheid NaOH.
Voorbeeld:
100 gram olijfolie x 0,134 = 13.4 gram NaOH. Dus, er is 13,4 gram NaOH nodig om 100 gram olijfolie in zeep te veranderen.
Gebruik je de exacte hoeveelheid NaOH die je nodig hebt om de hoeveelheid zeep te maken zonder extra oliën, dan is dat 0% overvetten.
Veel mensen die zeep maken, willen graag wat extra olie in hun zeep hebben die overblijft en niet zal reageren met natronloog. Alle extra olie die achterblijft wordt ‘overvetten’ genoemd.
Wanneer ik mijn Cold process zeep overvet, overvet ik meestal op 5%.
15% -20% overvetten, gebruik ik meestal bij een hoger percentage aan vaste vetten in het zeeprecept.
Ik raad je aan om een beetje te experimenteren totdat je de gewenste hoeveelheid hebt gevonden.
Wil je een milde zeep maken tegen acne, eczeem, psoriasis of droge en geïrriteerde huid?
Ontdek waarom neemzeep zou kunnen helpen en hoe je zelf neemzeep kan maken In de e-cursus’ neemzeep maken’.