Tips om je spijsvertering te optimaliseren

Wanneer je vertering werkt zoals het hoort en je eten verteert zoals het hoort, merk je er niets van. Het is gemakkelijk, pijnvrij en meestal zonder dat je het door hebt. Voor veel mensen is dit echter niet het geval: het eten verteert niet volledig.

Spijsverteringsproblemen (zoals winderigheid, opgeblazen gevoel, brandend maagzuur, indigestie, pijn, kramp, constipatie en een groot aantal andere klachten) komen vaak voor en behoren tot de meest genoemde redenen om een arts te bezoeken.

Een opgeblazen gevoel is een van de meest voorkomende klachten die mensen melden. Velen zeggen dat zij zich in hun leven al eens opgeblazen hebben gevoeld, maar elke dag een opgeblazen gevoel is gewoon niet normaal. Het is een symptoom dat er meer aan de hand is.

Spijsverteringsproblemen en darmklachten

Wist je dat 1 op de 5 mensen lijdt aan spijsverteringsproblemen en darmklachten? Het is onnodig, maar veel mensen negeren het of praten er niet over totdat het andere aspecten van hun gezondheid gaat beïnvloeden.

Ayuverda zegt: “de spijsvertering is de hoeksteen van alle gezondheid”. Als je eten niet juist verteert, zal je ook problemen ondervinden met je hormonen, energie, gemoedstoestanden of een goed werkend immuunsysteem.

We geven miljoenen euro´s uit aan receptvrije laxeermiddelen. Maagzuurremmers behoren tot de top drie van meest voorgeschreven medicijnen en het gebruik hiervan is enorm gestegen. Maar liefst twee miljoen Nederlanders gebruiken dagelijks maagzuurremmers.

Hoewel de spijsvertering niet iets is waarover we in het openbaar veel discussiëren, krijgt dit onderwerp veel actie achter de schermen.

Spijsvertering en ayurveda

In de wereld van de Ayurveda is er niets  belangrijker dan de gezondheid en kracht van je Agni (spijsverteringsvuur). Als je spijsverteringsvuur sterk en robuust is, kan het vuur vrijwel elk soort voedsel afbreken en opnemen met minimale tekenen van indigestie.

Je ervaart geen symptomen van opgeblazen maag, brandend maagzuur of vermoeidheid na het eten van een maaltijd. Je voelt je in plaats daarvan licht en energiek als je eten juist verteert; het wordt goed afgebroken en de voedingsstoffen worden gemakkelijk opgenomen.

Als je eten niet verteert, krijg je merkbare symptomen van indigestie, of het manifesteert zich als zure reflux, uitgezette maag, rommelende maag, of je wordt slaperig, of je ervaart traagheid na het eten van een maaltijd.

Gevolgen

Het voedsel dat je eet, kan gezond zijn, maar door een gebrekkige spijsverteringsvuur, wordt het niet afgebroken en goed opgenomen door je lichaam, wat leidt tot indigestie, toxische opbouw in het lichaam (ama), slechte absorptie van voedingsstoffen, verlaagde immuniteit en een algemeen gebrek aan vitaliteit.

Het concept van een gezond spijsverteringsvuur is zo belangrijk dat een verzwakt vuur naar verluidt de oorzaak is van alle ziekten. Dit is alles van verkoudheid en allergieën tot meer chronische ziekten van diabetes, artritis, kanker, auto-immuunziekten en geestesziekten.

Als je spijsverteringsvuur sterk is, kan het behalve eten, wat dan ook verwerken. Wanneer je spijsverteringsvuur zwak is, zal:
1. Een deel van wat je eet worden opgenomen
2. Een deel van het voedsel verlaat het lichaam
3. Maar … een ander deel van het eten wordt niet volledig verteerd. Dit onvolledig verteerd eten komt terecht in je darmen en verandert in een vieze, stinkende plakkerige substantie (ama, een bijzondere gifstof), die accumuleert, waardoor het verteringsvuur verder wordt verzwakt.

Dus hoe weet je of je agni optimaal werkt? Er zijn veel psychologische en fysiologische factoren die je aanwijzingen kunnen geven.

Dit kan voor sommigen heel duidelijk zijn, terwijl anderen misschien subtielere, maar ook belangrijke symptomen van indigestie ervaren.

Hier is een lijst met de meest voorkomende spijsverteringssymptomen waar je op kan letten. Hoe ernstiger het symptoom, hoe ernstiger het probleem. Evenzo, als je veel van de genoemde symptomen afstreept, is dit een andere indicator dat er snel moet worden opgetreden.

Symptomen als je eten niet verteert (duidt op toxinen in je lichaam):

• De vieze, witte laag op je tong
• Slechte adem
• Een onaangename smaak in de mond
• Symptomen van indigestie (stinkende winden, opgeblazen gevoel, brandend maagzuur, constipatie, diarree enz.)
• Stinkende poep
• Overgewicht
• Slechte huid (acne, eczeem, rimpels, huidveroudering)
• Traagheid na eten
• Algemene gevoelens van zwaarte en lethargie
• Onevenwichtige emoties
• Slechte concentratie
• Problemen met het geheugen
• Pijntjes in het hele lichaam
• Verzwakte immuniteit
• Gebrek aan eetlust
• Verlangen/hunkeren naar eten

Dit zijn de meest voorkomende en onmiddellijke gevolgen als je eten niet goed verteert. Het zijn eigenlijk waarschuwingssignalen en niet behandeld, kunnen ze leiden tot grote problemen.
Als je problemen hebt met je gezondheid kan je het terug traceren tot een spijsverteringsprobleem.

Niemand is perfect, dus je zal enkele van deze tekens af en toe ervaren. Als je echter veel van deze symptomen hebt en ze zijn chronisch, is het van vitaal belang voor je gezondheid dat je eten goed verteert en dat je je beter kan richten op het versterken van je agni.

Een gezonde Agni is de sleutel tot het behoud van je jeugd, energie, vitaliteit en het creëren van een algehele hoge kwaliteit van leven.

6 tips om eten te verteren door je spijsvertering te optimaliseren

Welke organen zijn betrokken bij het verteren van je eten?

1. Mind
2. Mond
3. Maag
4. Dunne darm
5. Dikke darm
6. WC

Op elk van deze 6 momenten kan er iets mis gaan of geïrriteerd raken, met een verstoorde spijsvertering als resultaat.

Een verstoorde spijsvertering uit zich als:
• zwakke spijsvertering (kapha spijsvertering: overgewicht)
• te sterke spijsvertering (de pitta spijsvertering: brandend maagzuur)
• of een onregelmatige spijsvertering (vata spijsvertering: opgeblazen buik, winderigheid, constipatie).

Zorg ervoor dat je spijsverteringsvuur optimaal brandt om alle eten volledig te verbranden.

1. Stress vermijden als je gaat eten
Veel mensen geloven dat het spijsverteringsproces in de maag begint. Anderen geloven dat het zelfs in de mond begint. Het spijsverteringsproces begint echter in je mind. Terwijl de fysieke afbraak van voedsel in de mond begint, begint de spijsvertering zodra je denkt aan eten. De gedachte aan een binnenkomende maaltijd stuurt signalen van de hersenen naar je darmen, stimuleert je lichaam om het klaar te maken om je eten te ontvangen.

Als de geest in een toestand van mentale stress verkeert, zal het lichaam verhoogde cortisol- en stresshormonen hebben die het spijsverteringsproces afsluiten. Je eten verteert niet volledig.

Dit komt omdat het spijsverteringsproces meer van onze energie opneemt dan enig ander chemisch proces in het lichaam. Omdat het lichaam het verschil niet kent tussen denkbeeldige stress en echte stress, reageert het op beide, alsof je in een noodsituatie verkeert.

Als je je chronisch zorgen maakt over je rekeningen, werk, relaties, sluit het lichaam het spijsverteringsproces af om energie te behouden en het te gebruiken om te overleven.
Je zal het eten minder goed verteren, met als resultaat een opgeblazen gevoel, brandende maagzuur, overgewicht.

Hoe kan je dit voorkomen?
Eet niet in een gestreste toestand. Stel de stemming vóór je maaltijd in. Geniet zoveel mogelijk van je maaltijden in goed gezelschap.

Om voedsel te verteren, moeten we de stress verminderen en het parasympathisch zenuwstelsel activeren, ook wel het rust- en verteringsmechanisme genoemd. Alleen als we ontspannen zijn, kunnen we adequate spijsverteringsvloeistoffen afscheiden

2. Gebruik je tanden
De tweede stap van spijsvertering begint in de mond, niet in de maag. Kauwen breekt het voedsel op in beter hanteerbare stukken, vergroot het oppervlak en vermengt het met speeksel.

Voor optimale omzetting van voedsel in energie, eliminatie en preventie van bacteriële, schimmel- en parasitaire overgroei, moet het eten goed worden gekauwd, voordat je het inslikt.

Speeksel bevat de enzymen amylase, die koolhydraten afbreken in de maaltijd en linguale lipase om de juiste vertering van vetten te beginnen. Het hele spijsverteringsproces kan verslechteren als we te snel eten.

Ook zal het goed kauwen van je eten de maag stimuleren om zuur en enzymen af te scheiden, zodat het beter verteerd kan worden zodra het de maag bereikt. Wanneer je van je lichaam houdt, werkt het echt in jouw voordeel.

Kauw je eten tot een vloeibare textuur. Je hebt spijsverteringsenzymen in je speeksel die koolhydraten afbreken. Als je het eten niet goed kauwt, zullen grote voedseldeeltjes terecht komen in de maag en zullen de maag-enzymen en zuren deze moeten afbreken. Je riskeert dat een groot deel ervan onverteerd in de dikke darm terecht komt.

We hebben geen tijd om te kauwen
Omdat zoveel aspecten van ons leven zo gehaast lijken, moet eten echt een kans zijn om te vertragen, te ontspannen en te genieten van wat we eten. Dit lijkt niet het geval te zijn voor veel mensen.

Er zijn veel andere manieren waarop we onze stressrespons overmatig stimuleren met onze moderne levensstijl. Elke dag gehaast beginnen kan een grote fout zijn. In plaats van natuurlijk wakker te worden, uitgerust te zijn en een halfuurtje de tijd te nemen, haasten we ons de hele ochtend. Vaak kunnen we niet anders omdat we de kinderen naar de crèche moeten brengen, op tijd naar werk moeten, boodschappen halen en koken. We komen tijd tekort.

Als we wakker worden met een wekker, haasten om ons aan te kleden, te douchen en te eten, hebben we het spijsverteringsstelsel voor de dag grotendeels al gesloten. Als we dit proces de hele dag doorzetten door geen tijd te nemen om te ontspannen, een goede maaltijd in een ontspannen toestand te eten en echt van je eten te genieten, dan zal het probleem verder toenemen.

Later op de dag eten we achter het computerscherm op het werk. We lopen zelfs op straat met een broodje in de ene hand en een mobiel in de andere, of we rennen naar de lunch en in de avond eten we afgeleid voor de tv.

Kortom, we verteren niet wat we eten.

3. Je maag
De volgende stap van de spijsvertering vindt plaats in je maag. Zodra je eten terecht komt in je maag, vermengt het zich met enzymen en HCL (zoutzuur).
Niet alleen gaat het door met de mechanische afbraak die in de mond is begonnen, het is de mengplaats van voedsel, maagzuur, gal en spijsverteringsenzymen, die allemaal de eiwitten, koolhydraten en vetten splitsen.

Maagzuur werkt ook om ons te beschermen tegen parasieten, schimmels en ongewenste bacteriën. Je vermogen om eten in de maag te verteren komt neer op hoe sterk je maagzuur is.

Niet teveel drinken tijdens de maaltijd
Als je dorst hebt, kun je het beste drinken voordat je gaat eten. Teveel vloeistof die tijdens een maaltijd in de maag wordt gedronken, verdunt het maagzuur, dat moet werken aan het afbreken van het voedsel. Erger nog zijn de cola’s met suiker of zure koffie die het verteringsproces echt kunnen verstoren.

Drankjes en vruchten moeten vóór de maaltijd worden ingenomen en niet samen met de maaltijd. Ze kunnen dan snel door de maag gaan in plaats van erin verstrikt te raken met het verterende voedsel en het hele proces verpesten.

Een kleine hoeveelheid water of een gezonde kruidenthee zoals pepermunt bij een maaltijd is waarschijnlijk prima. Maar een supergrote frisdrank of sap bij de maaltijd drinken, zal het spijsverteringsvuur dempen en  later tot problemen leiden.

Het drinken van veel water tussen de maaltijden, vóór en minstens een uur (bij voorkeur twee) na het eten, is goed voor de spijsvertering en daarom voor het voorkomen van spijsverteringsproblemen.

4. Je dunne dam
Nadat het voedsel is verkleind tot een zeer zachte pasta, komt het terecht in je dunne darm.

De dunne darm is waar het grootste deel van je eten wordt opgenomen. Spijsverteringsenzymen, die vrijkomen uit de pancreas, lever en galblaas, komen in de dunne darm om de verdere vertering van koolhydraten, eiwitten en met name vetten te bevorderen.

Hoe kleiner we onze maaltijd hebben gekauwd, hoe gemakkelijker het door onze maag wordt verteerd. Wat op zijn beurt het voor onze dunne darm gemakkelijker maakt om meer voedingsstoffen op te nemen, waardoor minder onverteerd voedsel in de dikke darm terecht komt.

Voedsel dat niet volledig is verteerd wordt naar de dikke darm gestuurd voor de laatste stap voordat het ons lichaam verlaat.

5. Dikke darm
Als je spijsvertering slecht werkt zal een deel van het voedsel onverteerd terecht komen in de dikke darm.

Onverteerde koolhydraten en eiwitten fermenteren en rotten in de darm, resulterend in stinkende winden en een opgeblazen gevoel, naast andere symptomen. Deze onverteerde substantie wordt ama genoemd in ayurveda.

Zowel fermentatie als verrotting door verkeerd verteerd voedsel draagt bij aan microbiële onbalans in de darm en de vele aandoeningen en ziekten die voortkomen uit die onbalans.

Er zijn miljoenen bacteriën die wonen in een gezonde dikke darm, sommige zijn gezond en andere niet. De verhouding tussen goed en slecht is idealiter 85:15. Veel mensen hebben tegenwoordig deze ratio van 15% gezond en 85% ongezond.

Wie te veel bewerkte voeding, granen en suikers eet voedt daarmee ook de slechte bacteriën en schimmels in het lichaam die daardoor de mogelijkheid krijgen om zich snel te vermenigvuldigen

Houd in gedachten dat je niet alleen voor jezelf eet, je eet voor minstens een miljoen bacteriën.

6. Eliminatie (poepen)
Werkend door de dikke darm bereikt het verteerde voedsel het einde van de weg en je krijgt de drang om te poepen.

Het evalueren van je stoelgang (poep), kan veel vertellen over je gezondheid.

Volgens Ayurveda vertelt de kleur, vorm, grootte, frequentie, geur en consistentie veel over wat werkt in het spijsverteringsproces.

De perfecte ontlasting:
Een volledige eliminatie in de ochtend
Een bruine kleur
Een bananenvorm
Kleeft niet aan het toilet
Makkelijk schoon te vegen – geen rommel
Minimale geur
Bijna altijd hetzelfde ongeacht wat je hebt gegeten

Echt stinkende poep:
Dat is geen goed teken. Het is een teken van ama en / of een teken dat het voedsel niet helemaal is opgenomen. Misschien kan het lichaam niet verwerken wat werd gegeten.